Digitaal zijn of nabij zijn?

Het wetsontwerp van zes maart 2024 (zie bijlage) houdende maatregelen in de strijd tegen de overmatige schuldenlast en ter bescherming van ondernemingen in moeilijkheden wordt een gamechanger.

Gerechtsdeurwaarders werden en worden nog steeds gezien als invorderaars, 'incasso ambtenaren' zeg maar, die deel uitmaken van de schuldindustrie. De verleiding zou inderdaad groot zijn om met het idee om aan winstmaximalisatie te doen in het voordeel van de schuldeiser alsook in het eigen voordeel de concurrentie aan te gaan met de incassokantoren. Maar men schiet in het eigen vel.

Het invorderen van schulden is een belangrijke en tijdrovende taak van de verbindingsofficier die de gerechtsdeurwaarder is, maar het is uiteraard niet zijn enige taak. Bovendien leek de wetgever terecht te twijfelen. De problemen van de schuldindustrie zijn er immers vooral gekomen door het vragen van hoge schadebedingen, de kosten verbonden aan de aanmaningen en de gevraagde intresten. Daar heeft de gerechtsdeurwaarder geen uitstaans mee. Het klopt dat de kosten van de gerechtsdeurwaarder moeten worden herzien om beter te beantwoorden aan de huidige taken, de digitalisering en aan de economische realiteit en dat er rekening moet gehouden worden met de analyse van het prijzenobservatorium. Maar men kan, weliswaar na aftrok van de btw, de kosten en de registratie (43,6% van de totale kost!), bezwaarlijk beweren dat de kosten exuberant zijn. Het is natuurlijk wél zo dat vaak de minst bedeelde deze kost moet dragen en dan is uiteraard elke euro terecht een euro teveel.

Eén van die huidige taken, een belangrijke, is schulden te vermijden. De informatieplicht werd reeds ingeschreven in de wet. Het ontwerp voorziet nu ook in een vroeg-detectie van schulden door de gerechtsdeurwaarder steeds de beslagberichten te laten nagaan met inbegrip van de nieuwe berichten van PV van niets-bevinding, bericht van minnelijke schuldbemiddeling en een bericht van dreigende insolventie voor vennootschappen. Ook zijn er de recent ingevoerde berichten van uitdrijving en het bericht van mogelijk fictief adres alsook het feit dat door een push de gerechtsdeurwaarder met een dossier lastens iemand die werd toegelaten tot de collectieve schuldsanering onmiddellijk op de hoogte wordt gebracht.

Het wetsontwerp ziet de gerechtsdeurwaarder dan ook eerder als een facilitator dan als een actor in de schuldenindustrie.

Maar niet alles is rozengeur en maneschijn. Doordat de gerechtsdeurwaarder immers zal moeten uitvoeren op basis van een bestaand beslag van een voorganger, ontbeert hem het zo noodzakelijke gesprek met de schuldenaar. Hoezeer ook het proces geïnformatiseerd wordt doordat bijvoorbeeld rolstellingen digitaal zullen gebeuren en gerechtsbrieven per mail worden verstuurd, het fysiek afgeven van een papieren dagvaarding aan de rechtsonderhorige met de nodige uitleg ter plaatse kan en mag nooit vervangen worden*! Gerechtsdeurwaarders zijn de oren en de ogen van justitie op het terrein! En dat persoonlijk contact met de mensen over de dagelijkse problemen is wat ik zo graag doe.

* ondanks de mogelijkheid voor de Koning om de betekening per mail te verplichten (nieuw artikel 36 ter,lid6 Gerw.).